Ներկայացնում ենք «Արմեդիա» ՏՎԳ հարցազրույցը ՉԺՀ Նանջինգի համալսարանի պատմության ֆակուլտետի ասպիրանտ  Ճու Զենգճիի հետ:

– Պատմե՛ք, խնդրեմ, Չինաստանի «Նոր մետաքսի ճանապարհ» նախաձեռնության մասին:

– Ավելի քան 2000 տարի գործել է հայտնի Մետաքսի ճանապարհը, որը սկիզբ է առել Չինաստանից և այն կապել է Արևմուտքի հետ` միացնելով Ասիան Եվրոպայի և Աֆրիկայի հետ: Մետաքսի ճանապարհով տեղափոխվել են արևելյան և արևմտյան ապրանքները, այդ թվում չինական մետաքսը և արևմտյան համեմունքները լեռներով, հարթավայրերով, գետերով, լճերով ու ծովերով` օգուտ բերելով երեք մայրցամաքների ժողովուրդներին:

2013թ. սեպտեմբերի 7-ին Չինաստանի նախագահ Սի Ծինփինը առաջարկեց «Նոր Մետաքսի ճանապարհի տնտեսական գոտու» և «Նոր ծովային Մետաքսի ճանապարհի» հայեցակարգերը Ղազախստանում Նազարբաև համալսարանում իր ելույթի ժամանակ: Այս նոր հայեցակարգի համաձայն՝ ներգրավված երկրների տնտեսական համագործակցությունը պետք է աճի:

– Ի՞նչ օգուտ է ցանկանում քաղել Չինաստանն այս նախագծից:

– Մի ծառն անտառ չի դառնում: Որպես աշխարհի ամենամեծ զարգացող երկիր՝ Չինաստանը հույս ունի ընկերանալ մոլորակի բոլոր երկրների հետ և զարգանալ նրանց հետ միասին: Չինաստանը երբեք չի փորձի դոմինանտ դիրք ստանալ տարածաշրջանային հարցերում և պատրանքներ չի էլ փայփայում գլոբալ ազդեցության վերաբերյալ: Չինաստանը երբեք չի միջամտի այլ երկրների ներքին գործերին, միշտ կհարգի տարբեր երկրների ժողովուրդների կողմից ընտրված քաղաքական ուղին: Չինաստանն իսկական ընկեր է, որին կարելի է վստահել, նա կօգնի և կաջակցի: Մետաքսի ճանապարհի երկրների ջանքերով բոլոր գործընկեր երկրները, ներառյալ նաև Չինաստանը, կշահեն բիզնեսի, գյուղատնտեսության, արդյունաբերության, անվտանգության և այլ ոլորտներում:

– Ո՞ր երկրները կարող են մասնակցել այս նախաձեռնությանը:

Բոլոր այն երկրները, որոնք այդ ճանապարհի վրա են կամ էլ մոտ են գտնվում, կարող են միանալ այս ընդարձակ և ազատ տնտեսական համագործակցությանը.

– Կենտրոնական Ասիայում` Ղազախստան, Ղրղըզստան, Թուրքմենստան, Ուզբեկստան, Տաջիկստան,

– Մերձավոր Արևելքում/Արևմտյան Ասիայում` Իրան, Իրաք, Հորդանան, Սիրիա, Սաուդյան Արաբիա, Թուրքիա և այլն,

– Կովկասում և Արևելյան Եվրոպայում` Հայաստան, Ադրբեջան, Վրաստան, Ուկրաինա, Բելառուս, Մոլդովա և այլն,

– Ռուսաստան,

– Աֆղանստան, Պակիստան, Հնդկաստան:

– Իսկ ո՞ր երկրների հետ է Չինաստանը արդեն պայմանագրեր ստորագրել այս նախագծի շրջանակներում:

– «Նոր Մետաքսի ճանապարհի տնտեսական գոտու» և «Նոր ծովային Մետաքսի ճանապարհի» հայեցակարգերը ողջունել են Եվրոպայի և Ասիայի տարբեր երկրներ, որոնց հետ Չինաստանը համագործակցության բազմաթիվ ծրագրեր ունի: Չինաստանը ցանկանում է ավելի ու ավելի շատ ընկերներ ունենալ, բայց երբեք չի ստորագրի քաղաքական դաշինք կազմելու պայմանագիր:

 – Ինչպե՞ս է անցնելու «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» Կովկասով:

– «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» հաստատ կանցնի Հարավային Կովկասով, որը Ասիան Եվրոպային կապող ամենակարևոր տրանսպորտային ուղին է: ՆՄՃ-ն կանցնի Կասպից ծովով, Հայկական բարձրավանդակով և Սև ծովով: Հարավային Կովկասի երեք երկրները` Հայաստանը, Ադրբեջանը և Վրաստանը, այժմ Չինաստանի շատ լավ ընկերներն են:

– Ո՞րն է Հարավային Կովկասում Չինաստանի քաղաքականությունը:

– Չինաստանը հուսով է, որ այս տարածքը արագ կզարգանա կայունության պայմաններում, աշխարհի հետ համագործակցության միջոցով: Տնտեսության զարգացումը, որի շնորհիվ կբարելավվեն մարդկանց կյանքի պայմանները, կօգնի լուծել քաղաքական խնդիրները: Չինաստանը ցանկանում է Հարավային Կովկասում համագործակցել տնտեսության ամեն ոլորտում: Չինաստանը հնարավորություն ունի նրանց օգնելու գյուղատնտեսության, արդյունաբերության, տրասնպորտային հաղորդակցության և այլ բնագավառներում: Չինաստանը նաև շատ մեծ շուկա է, որից օգուտ կստանա Հարավային Կովկասը:

– Արդյո՞ք «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» Պուտինի Եվրասիական միության այլընտրանքն է:

– «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» և Եվրասիական միությունը միմյանց չեն հակասում: Հակառակը՝ դրանք կարող են միմյանց փոխլրացնել: ԵԱՏՄ-ն նախաձեռնեցին Ռուսաստանը, Բելառուսը և Ղազախստանը, որոնք անկախացան Խորհրդային Միությունից: «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» նախաձեռնեց Չինաստանը` աշխարհի ամենամեծ զարգացող երկիրը: Այս երկու նախագծերն էլ միացնում են Խաղաղօվկիանոսյան տնտեսական գոտին և Եվրոպական միությունը, սակայն արտադրում են տարբեր ապրանքներ: Այս երկուսը կարող են շատ լավ համագործակցել և միմյանցից կախված են փոխշահավետ ապագա ստեղծելու հարցում:

– Այս երկու նախաձեռնությունները հատման ի՞նչ կետեր ունեն:

– Հատման շատ կետեր ունեն: Չինաստանն այնպիսի ապրանքի մեծ շուկա է, ինչպիսին է հանքային վառելիքը, ինչով հարուստ է Եվրասիական միությունը: Եվրասիական միությունը մեծ առավելություններ ունի տարբեր ասպեկտներում, ինչպիսիք են տեղակայությունը, ռեսուրսները, տեխնոլոգիաները և այլն, որտեղ Չինաստանը կարող է ներդրումներ կատարել և համագործակցել:

– Իսկ ինչպե՞ս կարող են Եվրասիական միության երկրները «Նոր Մետաքսի ճանապարհի» մասնակից լինել:

– Այժմ Չինաստանն ու Ռուսաստանը շատ լավ ընկերներ են և միմյանց օգնում են շատ բնագավառներում: Մյուս երկրները կարող են մասնակցել կամ այս ծրագրերից որևէ մեկին, կամ էլ երկուսում միաժամանակ: «Նոր Մետաքսի ճանապարհը» բաց և ազատ ռազմավարություն է, որում, հավանաբար, մեծ թվով երկրներ կմասնակցեն մոտ ապագայում: Եվրասիական միության երկրները, որոնք կմիանան նաև «Նոր Մետաքսի ճանապարհին», կարծում եմ, ավելի շատ կշահեն և ավելի կարևոր դեր կխաղան համաշխարհային տնտեսության մեջ: Չինաստանը միշտ էլ հանդուրժողական է եղել՝ փոխշահավետ գործընկերության հրավիրելով ավելի ու ավելի շատ ընկերների:

 

Հարցազրույցը վարեց Նաիրա Մկրտչյանը